Afazja – postawienie prawidłowej diagnozy jest procesem nieco długotrwałym i wymaga dodatkowych konsultacji u specjalistów, tj.: neurologa, czy psychologa. Podczas diagnozy sprawdzam umiejętności tworzenia wypowiedzi pod względem treści, języka i fonetyki, jak i rozumienia słyszanych komunikatów. Prowadzę ćwiczenia, w których oceniam orientację przestrzenną oraz lateralizację. Sprawdzam budowę i funkcję narządów mowy jak i umiejętności powtarzania zdań, wyrazów, sylab. Bacznie też obserwuję sprawność motoryczną oraz zachowanie dziecka, funkcje słuchowe, czy rozpoznawanie poszczególnych dźwięków
Cały proces terapeutyczny afazji obejmuje nie tylko terapię w gabinecie. Bierze bowiem w nim udział cała rodzina dziecka oraz przedszkole / szkoła. Wtedy efekty terapeutyczne są lepsze. Szybkie podjęcie działań oraz konsekwencja w ich zastosowaniu to tym samym lepszy start dla dziecka i mniejsze trudności edukacyjne.
Warto podjąć terapię wcześniej, ponieważ zostawiona „sama sobie” prowadzi do poważnych trudności w nauce szkolnej oraz problemów emocjonalnych dziecka.
Co to takiego, ta afazja?
Afazję dzielimy na :
afazję u dorosłych,
afazję dziecięcą,
afazję u dzieci.
Afazja u dorosłych
Spowodowana jest udarami, wylewami krwi do mózgu. Oznacza niezdolność chorego do mówienia. Pacjent umiał mówić, rozmawiał z innymi i nagle nie jest w stanie wyrazić swoich myśli. Zwykle afazja pojawia się nagle. Chory nie jest w stanie nic wypowiedzieć (afazja ruchowa),nie rozumie co do niego mówią inni (afazja czuciowa). Może też występować afazja mieszana (ruchowo-czuciowa), czyli osoba nie jest w stanie zrozumieć mowy, nie potrafi nawet się wypowiadać. W mojej praktyce logopedycznej ten rodzaj afazji występuje najczęściej.
WAŻNE
Celem terapii afazji u dorosłych jest odbudowywanie systemu językowego.
Afazja dziecięca
A więc brak rozwoju mowy. Spowodowane jest to uszkodzeniem struktur w lewej półkuli mózgu. Uszkodzenie może nastąpić w okresie prenatalnym, w czasie porodu, może też wystąpić w pierwszych miesiącach życia dziecka (niedotlenienia, urazy mechaniczne, zatrucia różnymi toksynami, wylewy i guzy mózgu).
Zaburzona jest równocześnie percepcja jak i planowanie ruchu, czyli tak zwana motoryka. Obserwuje się problemy z koncentracją, uwagą i pamięcią.
WAŻNE
Celem terapii afazji dziecięcej jest budowanie systemu językowego.
Afazja u dzieci
To rozpad systemu językowego. Dzieje się tak pod wpływem urazów mechanicznych, niedotlenienia, zatrucia toksynami, wylewami, guzem mózgu u osób, które wcześniej opanowały już mowę.
WAŻNE
Celem terapii afazji u dzieci jest odbudowywanie systemu językowego.
AFAZJA U OSÓB DOROSŁYCH – DIAGNOZA I TERAPIA, CZYLI KIEDY UDAĆ SIĘ DO NEUROLOGOPEDY?
Afazja to schorzenie polegające na utracie zdolności mowy na skutek uszkodzenia mózgu. Najczęstszą przyczyną afazji jest udar mózgu lub wypadek komunikacyjny, ale mogą to być także nowotwory, procesy zapalne, procesy neurodegeneracyjne np. choroba Alzheimera, uszkodzenia mózgu w wyniku zatrucia toksynami. Afazja zaliczana jest do zaburzeń komunikacji językowej. Zaburzenie może dotyczyć różnych aspektów mowy – tworzenia, rozumienia oraz odtwarzania. Dlatego też objawy afazji różnią się u poszczególnych osób i zależą od kilku czynników – rodzaju uszkodzenia mózgu, dynamiki, etiologii choroby, ale także od rozległości uszkodzenia mózgu.
Jakie są rodzaje afazji?
W medycynie stosuje się kilka klasyfikacji afazji. Jedna z takich klasyfikacji dzieli afazję następująco:
afazja ruchowa to utrata zdolności tworzenia mowy spontanicznej lub znaczne upośledzenie mówienia
afazja czuciowa – występują zaburzenia rozumienia mowy, ale osoba chora wypowiada wiele słów, często niezrozumiałych, wstawia niewłaściwe słowa w zdaniach
afazja mieszana, ruchowo-czuciowa – osoba chora ma problemy z mówieniem i rozumieniem mowy
afazja nominalna (amnestyczna) – występują głównie problemy z nazywaniem i odnajdywaniem słów
afazja globalna, czyli całkowita utrata zdolności mówienia i rozumienia.
W trakcie terapii, afazja może zmieniać charakter. Całkowita utrata mówienia i rozumienia przechodzi w afazję czuciową lub ruchową albo z afazji mieszanej w czuciową. Dlatego tak ważne jest, aby osoba z afazją była prawidłowo zdiagnozowana, leczona i rehabilitowana.
Rehabilitacja mowy po udarze – neurologopeda
Afazja jest skutkiem nagłych schorzeń mózgu, które wymagają natychmiastowego leczenia plus zwykle hospitalizacji. Najczęstszą przyczyną afazji jest udar mózgu. Poza afazją, skutkiem udaru są także poważne objawy. Może dochodzić do utraty przytomności, porażeń lub niedowładów połowiczych kończyn. Niektórzy pacjenci przez wiele tygodni pozostają w łóżku i są niesamodzielni. Rehabilitacja afazji musi się rozpocząć jak najszybciej, gdy tylko chory odzyska przytomność. Specjalista – neurologopeda powinien jeszcze na oddziale przeprowadzić diagnozę neurolingwistyczną, w celu oceny rodzaju deficytów a także określenia typu afazji. Takie badanie umożliwia zaplanowanie terapii logopedycznej, która wymaga zaangażowania neurologopedy oraz rodziny pacjenta. Jednocześnie fizjoterapeuta prowadzi rehabilitację ruchową. Rokowania są na ogół pomyślne – następuje stopniowa poprawa mowy i sprawności ruchowej. Efekty jednak zależą od współpracy różnych specjalistów, między innymi neurologopedy lub logopedy, ale także najbliższych osób w otoczeniu chorego, które codziennie wykonają zalecone ćwiczenia. Doświadczony neurologopeda prowadzi indywidualną terapię neurlogopedyczną, lub co pewien czas, ocenia efekty rehabilitacji domowej.
Czym się zajmuje neurologopeda
Neurlogopeda to specjalista, który zajmuje się zaburzeniami mowy i języka powstałych po uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego – na przykład afazją czy dyzartrią. U osób dorosłych takie zaburzenia mogą być efektem udaru, ale także urazów komunikacyjnych, demencji starczej, choroby Alzheimera, Parkinsona czy stwardnienia rozsianego. Terapia powinna być uzależniona od stanu chorego, objawów, czyli jest to zwykle indywidualna terapia neurologopedyczna. Neurologopeda prowadzi również terapię u wcześniaków, niemowląt i dzieci. Dotyczy to zaburzeń żucia, połykania i gryzienia, a także opóźnionego rozwoju mowy. Diagnoza neurologopedyczna ma na celu ocenę budowy aparatu mowy, napięcia mięśniowego okolicy oralnej, prawidłowość odruchów neurologopedycznych w obrębie twarzoczaszki oraz czynności i funkcje pokarmowe (żucie, połykanie).
Należy podkreślić, że takie deficyty mowy o typie afazji mogą być skutecznie leczone w każdym wieku. Warunkiem jest właściwa diagnoza, a następnie konsekwentnie realizowany program leczenia logopedycznego, który może obejmować także ćwiczenia pamięci, myślenia, orientacji przestrzennej, przywrócenie lub poprawę umiejętności czytania i pisania. Nagła utrata mowy, jak w przypadku afazji, to nagła utrata możliwości komunikacji ze światem, przekazywania swoich potrzeb, emocji. Osoba chora, która do tej pory sprawnie komunikowała się ze swoim otoczeniem, nie umie wykorzystać umiejętności, które nie zostały zaburzone z powodu choroby. Efekty terapii widoczne są dopiero po pewnym czasie. Stąd tak ważne, by zwrócić się do neurlogopedy, który opracowując indywidualną rehabilitację mowy po udarze, uwzględnia aktualny stan i możliwości chorego
Rodzaje biofeedbacku
Biologiczne sprzężenie zwrotne opiera się na rejestrowaniu różnorodnych procesów, dlatego istnieje wiele rodzajów biofeedbacku, które służą różnym celom terapeutycznym.
Wśród najczęstszych metod biofeedbacku wyróżnia się:
Biofeedback EEG – nazywany jest także neurofeedbackiem, opiera się on na analizie fal mózgowych rejestrowanych przy pomocy EEG. Poszczególne rodzaje fal mózgowych odpowiadają określonym stanom, w jakich znajduje się ośrodkowy układ nerwowy. Przedstawienie zapisu elektroencefalogramu pod postacią łatwego do odczytania wykresu, prostej animacji czy rodzaju gry komputerowej, pomaga pacjentom przywrócić prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Neurofeedback, czyli swoisty trening mózgu, stosowany jest w przypadku depresji, ADHD, zaburzeń koncentracji, stanów lękowych czy u pacjentów po poważnych urazach czaszkowo–mózgowych. Od kilku lat trwają prace mające na celu wykorzystanie neurofeedbacku do stworzenia funkcjonalnego interfejsu mózg–komputer (BCI).
Biofeedback EMG – do swojego działania wykorzystuje on elektromiografię (EMG), czyli neurologiczną metodę badania mięśni i nerwów. Biofeedback EMG dostarcza pacjentowi informacji na temat zwiększonego napięcia pewnych grup mięśniowych, mogących świadczyć o zwiększonym poziomie stresu. Ten rodzaj biofeedbacku stosuje się w przypadku zaburzeń lękowych, ale także w rehabilitacji.
Biofeedback RSA – ten rodzaj biologicznego sprzężenia zwrotnego w mechanizmie swojego działania wykorzystuje zapis EKG. Rolą komputera jest wyodrębnienie z zapisu EKG akcji serca pacjenta i przedstawienie go w łatwo przyswajalnej, najczęściej graficznej, formie. Biofeedback RSA wykorzystywany jest w celu poprawienia funkcjonowania pacjentów dotkniętych różnorodnymi jednostkami chorobowymi. Używa się go między innymi w profilaktyce chorób sercowo–naczyniowych, w leczeniu łagodnego nadciśnienia tętniczego, w chorobach dotyczących układu oddechowego, migrenach oraz w radzeniu sobie z problemami z koncentracją czy agresją.
Biofeedback GSR – ten rodzaj biofeedbacku mierzy aktywność współczulnego układu nerwowego. Jest on stosowany w przypadku nadpotliwości oraz w leczeniu niewielkiego nadciśnienia tętniczego.
Biofeedback oddechowy – polega on na wizualnym zaprezentowaniu czynności oddechowej. Może być stosowany u osób dotkniętych epilepsją i chorobami układu oddechowego.
Biofeedback temperaturowy – bazuje na pomiarze temperatury dystalnych części kończyn. Wykorzystanie tego typu biofeedbacku znajduje zastosowanie w chorobach reumatycznych, zaburzeniach funkcji naczyń krwionośnych oraz jako metoda relaksacyjna.
TERAPIA BIOFEEDBACK- ZASTOSOWANIE
Z metody korzystali początkowo astronauci w NASA, z czasem Biofeedback znalazł zastosowanie w medycynie. Do opracowania terapii Biofeedback skłoniło naukowców odkrycie świadczące o tym, że ludzki mózg jest w stanie wyuczyć się nowego wzorca pracy. Mózg emituje fale o różnej częstotliwości (są to fale: alfa, beta, gama, delta, theta), których zapis uzyskuje się, przeprowadzając badanie EEG. Fale mózgowe alfa związane są ze stanem odprężenia i relaksu, Biofeedback umożliwia pracę nad osiąganiem tego stanu.
Biofeedback znajduje zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu następujących schorzeń:
ADHD,
depresja,
padaczka,
problemy ze snem,
nadmierny stres,
choroby układu oddechowego,
PTSD (zespół stresu pourazowego),
zaburzenia koncentracji,
zaburzenia dotyczące autonomicznego układu nerwowego,
uzależnienia,
w rehabilitacji po uszkodzeniach pewnych obszarów mózgu (do których doszło w skutek urazu lub udaru).
Biofeedback wykorzystywany w leczeniu licznych schorzeń może dawać bardzo dobre efekty terapeutyczne, należy jednak pamiętać, że w wielu przypadkach oprócz tego rodzaju treningu, konieczne jest stosowanie farmakoterapii.Trening Easy Biofeedback polepsza koncentrację, skupienie, uwagę. Pozwala szybciej i lepiej wyciszyć i zrelaksować się oraz nauczyć się panować nad emocjami. Jest to przyjemna forma treningu skierowana dla szerokiej grupy użytkowników.
